Ticaret Politika Belirsizliğinin Türkiye’nin Uluslararası Ticaretine Etkisi: Ampirik Bir İnceleme
Anahtar Kelimeler:
Ticaret Politikası Belirsizliği, Uluslararası Ticaret, ARDLÖzet
Uluslararası Son yıllarda artan ticaret serbestliği ve uluslararası rekabet, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ekonomik entegrasyonu ve dış ticaret hacmini hızlandırmıştır. Türkiye’nin 1980 sonrası benimsediği ihracat odaklı politikalar, ülkenin sanayi ihracatçısı konumuna geçişini sağlamış, serbest piyasa ekonomisi uygulamaları ihracat hacmini ve küresel entegrasyonunu artırarak ekonomik büyümeye katkı sağlamıştır. Ancak, uluslararası ticaret politikalarındaki belirsizlikler, ekonomik faaliyetlerde daralmaya yol açarak Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yatırımlar ve döviz kuru oynaklığını etkilemektedir. Bu çalışmada, ABD Ticaret Politikası belirsizliği (TPB), Türkiye’nin yıllık Kredi Risk Primi (CDS) verileri ve Reel efektif döviz kurunun (REDK) Türkiye’nin temel dış ticaret göstergelerinden biri olan ihracat miktarındaki değişime etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 01.01.2013- 31.05.2024 dönemini kapsayan aylık veriler analize dahil edilmiş ve REDK’ nin hem uzun dönemde hem de kısa dönemde ihracat verilerini etkilediği görülürken, CDS’nin sadece uzun dönemde ihracat üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. İhracat ile TPB arasında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
Referanslar
Alev, N. (2020). Döviz kuru ve döviz kuru volatilitesinin ihracat ve ithalata etkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 606-623.
Baker, S. R., Bloom, N. ve Davis, S. J. (2016). Measuring economic policy uncertainty. The Quarterly Journal of Economics, 131(4), 1593–1636.
Baker, S., Bloom, N. ve Davis, S. (2019). The extraordinary rise in trade policy uncertainty. 17 September 2019. 1-8. https://voxeu.org/article/extraordinary-rise-trade-policy-uncertainty
Bianconi, M., Esposito, F. ve Sammon, M. (2021). Trade policy uncertainty and stock returns. Journal of International Money and Finance, 119, 102492.
Caldara, D., Iacoviello, M., Molligo, P., Prestipino, A. ve Raffo, A. (2020). The economic effects of trade policy uncertainty. Journal of Monetary Economics, 109, 38-59.
Crowley, M., Meng, N. ve Song, H. (2018). Tariff scares: Trade policy uncertainty and foreign market entry by Chinese firms. Journal of International Economics, 114, 96-115.
Çelik, E. ve Çatuk, C. (2023). Uluslararası Ticarette İhracat ve İşletmelerin İhracat Performansını Etkileyen Faktörler1. Uluslararası Ticaret ve Lojistik Kapsamında Yönetim, Finans ve Muhasebe Yaklaşımları, 55.
Çelik, E. ve Çatuk, C. (2024). İhracat Yapan İşletmelerin Sahip Olduğu Kaynaklar Ve Yeteneklerin İhracat Performansına Etkisi: Trb1 Bölgesi Üzerine Bir Araştırma. Journal Of History School, 16(Lxv), 1862-1885.
Dilsiz, G. (2024). İhracat çeşitliliğini etkileyen faktörler ve Ar-Ge faaliyetlerinin ihracat çeşitliliği üzerindeki etkisi (Master's thesis, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
Eryılmaz, F. ve Yılmaz, D. (2020). Ticaret Politikası Belirsizliğinin Gelişmekte Olan Ülkelerin Riskine Etkisi: Amprik Bir İnceleme. TESAM Akademi Dergisi, 7(1), 91-112.
Feng, L., Li, Z. ve Swenson, D. L. (2017). Trade policy uncertainty and exports: Evidence from China's WTO accession. Journal of International Economics, 106, 20-36.
Gazel, H. (2017). An Application of the Toda-Yamamoto Causality Test on Economic Time Series. Journal of Economic and Social Studies, 7(1), 292-305.
Gozgor, G., Tiwari, A. K., Demir, E., & Akron, S. (2019). The relationship between Bitcoin returns and trade policy uncertainty. Finance Research Letters, 29, 75-82.
Güler, A. (2021). Reel döviz kuru şoklarının ihracat ve dış ticaret dengesi üzerindeki asimetrik etkileri: Türkiye için NARDL Yaklaşımından Kanıtlar. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 950-970.
Güngör, Ş. (2023). Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne sektörel ihracatına döviz kurunun etkisi.
Güriş, S., Çağlayan, E. ve Güriş, B. (2017). Basic econometrics with Eviews.
Hammoudeh, S., Uddin, G. S., Sousa, R. M., Wadström, C. ve Sharmi, R. Z. (2022). Do pandemic, trade policy and world uncertainties affect oil price returns?. Resources policy, 77, 102705.
Handley, K. ve Limao, N. (2015). Trade and investment under policy uncertainty: theory and firm evidence. American Economic Journal: Economic Policy, 7(4), 189-222.
Handley, K. ve Limão, N. (2022). Trade policy uncertainty. Annual Review of Economics, 14(1), 363-395.
Handley, Kyle (2011) : Exporting under trade policy uncertainty: Theory and evidence, WTO Staff Working Paper, No. ERSD-2011-20, World Trade Organization (WTO), Geneva, https://doi.org/10.30875/603d5ee6-en
Huynh, T. L. D., Nasir, M. A. ve Nguyen, D. K. (2023). Spillovers and connectedness in foreign exchange markets: The role of trade policy uncertainty. The Quarterly Review of Economics and Finance, 87, 191-199.
Jain, A. ve Ghosh, S. (2013). An Application of the Toda-Yamamoto Causality Test to Economic Time Series. Economic Modelling, 30, 90-97.
Karslıoğlu, İ., & Sevim, U. (2022). Hisse Senedi Fiyatları İle Ülke Risk Primi (Cds) Arasındaki İlişki. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(3), 576-593.
Kılcı, E. N. (2017). Cds Primleri İle Bir Ülkenin Ekonomik Ve Finansal Değişkenleri Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Global Journal Of Economics And Business Studies, 6(12), 145-154.
Köse, N., Ay, A. ve Topallı, N. (2008). Döviz Kuru Oynakliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği (1995–2008). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 25-45.
Li, D., Zhang, F. ve Li, X. (2022). Can US trade policy uncertainty help in predicting stock market excess return?. Finance Research Letters, 49, 103136.
Li, M., Lin, Q., Lan, F., Zhan, Z. ve He, Z. (2023). Trade policy uncertainty and financial investment: Evidence from Chinese energy firms. Energy Economics, 117, 106424.
Liu, Q. ve Ma, H. (2020). Trade policy uncertainty and innovation: Firm level evidence from China’s WTO accession. Journal of International Economics, 127, 103387.
Mazlum, N. (2020). 1980-2018 Dönemi Türkiye Ekonomisi Ve Dış Ticaretinin Gelişim Seyri. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 7(22), 54-71.
Mert, M. ve Çağlar, A.E. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Naifar, N., Shahzad, S. J. H., & Hammoudeh, S. (2017, August). The impact of major oil, financial and uncertainty factors on sovereign cds spreads: Evidence from gcc, other oil-exporting countries and regional markets. In Economic Research Forum Working Papers (No. 1129, p. 2).
Nuno, L. Ve Handley, K. (2013). Policy Uncertainty, Trade and Welfare: Theory and Evidence for China and the US (No. 9615). CEPR Discussion Papers.
Nuroglu, E. ve Çekin, S. E. (2020). Ticaret Savaşlarının Uluslararası Ticaret Ve Reel Ekonomiye Etkisi. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, (27), 73-90.
Osnago, A., Piermartini, R. ve Rocha, N. (2015). Trade policy uncertainty as barrier to trade (No. ERSD-2015-05). WTO Staff Working Paper.
Özbaş, H. Ve Yıldırım, O. (2023). Türkiye İhracatının Rekabet Gücünü Etkileyen Faktörler: Ekonometrik Bir Analiz (2001-2019). Fiscaoeconomia, 7(1), 606-643.
Özçelik, O. (2022). Ekonomi ve Dış Ticaret Politikası Belirsizliklerinin ABD-Çin Dış Ticaret Dengesine Etkileri: Fourier ADF ve Genişletilmiş ARDL ile Bir Analiz. Fiscaoeconomia, 6(3), 1071-1102.
Özel, H. A. (2011). Türkiye’de ticari serbestleşmenin tarihsel gelişimi.
Özkan, O. (2020) Abd’nin Ekonomik Politika Ve Ticaret Politikası Belirsizlikleri İle Dolar-Tl Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi., 19. Uluslararası işletmecilik kongresi, 23-25 Eylül, s.851-861
Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289- 326.
Plank, T. (2010). Do Macro-Economic Fundamentals Price Emerging Market Sovereign CDS Spreads?. Available at SSRN 1765352.
Saatçioğlu, C. ve Karaca, O. (2004). Döviz kuru belirsizliğinin ihracata etkisi: Türkiye örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(2), 183-195.
Steinberg, J. B. (2019). Brexit and the macroeconomic impact of trade policy uncertainty. Journal of International Economics, 117, 175-195.
Şahin, I. F. O. (2022). Türkiye’nin 1980-2021 dönemi dış ticaret gelişiminin irdelenmesi. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 9(27), 82-99.
Şanlı, O. (2022). Döviz kuru dalgalanmalarının enflasyona etkisi: Türkiye örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2487-2514.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Döviz kuru belirsizliğinin ihracata etkisi: Türkiye için bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(2), 95-105.
Tokucu, E. ve Yüce, A. (2013). Türkiye'nin İhracat Performansının 1980 Sonrası Dönemde Gelişimi Ve İhracatın Artırılmasında Uluslararası Pazarlama İnovasyonunun Rolü. Trakya University, Economics & Administrative Sciences Faculty E-Journal/Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-dergi.
Uslu, H. (2023). Türkiye’de Reel Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranlarının Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Simetrik ve Asimetrik Yöntemlerle Analiz. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 524-556.
Ünlü, F. (2024). Trade Balance, Real Exchange Rate and Trade Policy Uncertainty in Türkiye: Evidence from the SVAR Approach. EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, (40), 63-75.
Varlık, S. ve Öbekcan, M. (2023). Ülke Risk Priminin Belirleyicisi Olarak Merkez Bankası Kredibilitesi: Türkiye’den Kanıtlar. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 8(2), 128-155.
Wang, F. ve Wu, M. (2023). How does trade policy uncertainty affect China's economy and energy?. Journal of Environmental Management, 330, 117198.
Yamak, R. ve Korkmaz, A. (2005). Reel döviz kuru ve diş ticaret dengesi ilişkisi. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (2), 16-38.
Yenisu, E. ve Yenice, S. (2018). Temel makroekonomik göstergelerin ülke riski üzerine etkisi: Türkiye örneği. İş ve Hayat dergisi, 4(8), 27-53.
Yu, M., Fan, J., Wang, H. ve Wang, J. (2023). US trade policy uncertainty on Chinese agricultural imports and exports: An aggregate and product-level analysis. International Review of Economics & Finance, 84, 70-83.
Yuan, L., Zhang, Y. ve Liu, X. (2014). A Modified Toda-Yamamoto Causality Test and Its Application to Economic Time Series Data. Journal of Economic Dynamics and Control, 47, 172-186.
Zhang, R. ve Qu, Y. (2022). The impact of US trade policy uncertainty on the trade margins of China’s export to the US. Sustainability, 14(22), 15101.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Uluslararası Ekonomi, Finans ve Ticaret Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
