TÜRKİYE EKONOMİSİNDE ARDL SINIR TESTİ İLE FAİZ, ENFLASYON, DÖVİZ KURU İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Özet
Bu çalışmada, Türkiye'deki faiz oranları, enflasyon ve döviz kuru arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiyi incelemek amacıyla 2012-07 ve 2022-09 dönemlerine ait veriler kullanılmıştır. Ampirik analiz için ARDL sınır testleri, eşbütünleşme analizi ve Granger nedensellik testi yapılmıştır. Ayrıca, Zivot ve Andrews birim kök testi kullanılarak yapısal kırılmaların varlığı araştırılmıştır. Zivot ve Andrews'in test sonuçlarına göre, tüm değişkenlerin düzey değerlerinde birim köklü, fark değerlerinde ise durağan oldukları görülmüştür. Sonuçlar, döviz kurlarındaki kısa ve uzun vadeli artışların faiz oranları üzerinde pozitif ve anlamlı etkiye sahip olduğunu göstermekte olup aynı dönemlerde enflasyondaki artışın faiz üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı belirlenmiştir. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre, döviz kurunun faize tek yönlü olarak etki ettiği, döviz kurunun ve enflasyonun ise çift yönlü bir nedensellik ilişkisi taşıdığı gözlemlenmiştir.
Referanslar
Abu Asab, N., Cuestas, J. C., & Montagnoli, A. (2018). Inflation targeting or exchange rate targeting: Which framework supports the goal of price stability in emerging market economies? Plos one, 13(8), e0201798.
Amaefula, C. G. (2016). Long-run relationship between interest rate and inflation: Evidence from Nigeria. Journal of Economics and Finance, 7(3), 24-28.
Bayat, T. (2011). Türkiye’de fisher etkisinin geçerliliği: Doğrusal olmayan eşbütünleşme yaklaşimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38, 47-60.
Baylan, m., & Pazarcı, P. (2020). Türkiye’de enflasyon faiz ilişkisi: Nedensellik analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 193-216.
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
Dursun Güvenbaş, S. (2021). Faiz oranlarının enflasyon ve ekonomik faaliyetlere etkisi: Türkiye örneği.
Dutt, S. D., & Ghosh, D. (1995). The Fisher hypothesis: Examining the Canadian experience. Applied Economics, 27(11), 1025-1030.
Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica: journal of the Econometric Society, 251-276.
Evren, S., & Mucuk, M. (2019). Faiz ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: Türkiye Örneği 1980-2018. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42.1, 180-187.
Gaspar, V., Medas, P., & Perrelli, R. (2021). Global debt reaches a record $226 trillion. IMFBlog. https://blogs. imf.org/2021/12/15/global-debt-reaches-a-record-226-trillion/(accessed 15 December 2021).
Hashim, S. L. M., Komarsamy, L., & Singaveloo, J. (2020). Interest, Exchange, and Inflation Rate and Stock Price in Asia Countries. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, Driving Sustainability through Business-Technology Synergy. https://doi.org/10.15405/epsbs.2020.12.05.68
Indrajaya, D. (2022). Relationship of Inflation, BI Rate and Deposit Interest Rate. Ekonomi, Keuangan, Investasi dan Syariah (EKUITAS), 3(3), 401-407.
Janor, H. (2001). The long-run relationship between nominal interest rates and inflation of the Asian developing countries. J Ekon Malays, 35, 3-11.
Kaygısız, A. D., & İşcan, H. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranı ilişkisi: 2009-2017 uygulaması. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 581-604.
Köksel, B., & Destek, M. A. (2015). Türkiye Ekonomisinde Fisher Hipotezinin Test Edilmesi: 2002-2014 Dönemi Üzerine Bir Ampirik Analiz. Journal of International Social Research, 8(41).
Linden, M. (1995). Interest rate and inflation expectations in Finland 1987-1994: A case for the inverted fisher hypothesis. Finnish Economic Papers, 8(2), 108-115.
Monfared, S., & Akin, F. (2017). The relationship between exchage rates and inflation: The case of Iran. European Journal of Sustainable Development, 6(4).
Nortey, E., Ngoh, D., Doku-Amponsah, K., & Kenneth, O.-B. (2015). Modeling inflation rates and exchange rates in Ghana: Application of multivariate GARCH models. SpringerPlus, 4, pp.1-10. https://doi.org/10.1186/s40064-015-0837-6
Österholm, P. (2009). The time-series properties of Norwegian inflation and nominal interest rate. Applied Economics, 41(10), 1303-1309.
Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1995). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis (C. 9514). Department of Applied Economics, University of Cambridge Cambridge, UK.
Sinan, B. (2019). Türkiye’de Faiz Oranı İle Enflasyon Oranı Arasındaki İlişki: 2006-2018. Sakarya İktisat Dergisi, 8(3), 200-221.
Sheefeni, J. P. S. (2013). Testing for the Fisher hypothesis in Namibia.
TCMB,(2022), 2022 Yılı Para ve Kur Politikası https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/e9d73d1f-1523-46ea-a307-bb74fe366389/2022+Para+ve+Kur+Politikas%C4%B1.pdf?MOD=AJPERES 08/12/2022
Tunalı, H., & Erönal, Y. Y. (2016). Enflasyon ve faiz orani ilişkisi: Türkiye’de fisher etkisinin geçerliliği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1415-1431.
Xie, Jiejin. (2009). Relationship between inflation and interest rate in China.
Yilanci, V. (2009). Fisher Hipotezinin Türkiye İçin Sinanmasi: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 205-213.
Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (2002). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of business & economic statistics, 20(1), 25-44.
https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2021/12/15/blog-global-debt-reaches-a-record-226-trillion
/10/2022
https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket 16/10/2022
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Uluslararası Ekonomi, Finans ve Ticaret Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
